Hoogbegaafdheid herkennen bij baby’s en peuters

Hoe eerder je een ontwikkelingsvoorsprong herkent, hoe beter. Maar hoe doe je dat?

Signalen hoogbegaafdheid

Bij jonge kinderen wordt er over een ‘ontwikkelingsvoorsprong’ gesproken. Het komt voor dat op jonge leeftijd al duidelijk dat een kind slim is. Soms worden vermoedens op latere leeftijd bevestigd. Ouders kennen hun kind het best, ze herkennen signalen en zijn betrokken bij de ontwikkeling van hun kind. Enerzijds komt dat doordat er tegenwoordig steeds meer kennis over hoogbegaafdheid is. Anderzijds: als een ouder broertje of zusje al gediagnostiseerd is als hoogbegaafd, is de kans groot dat meerdere kinderen uit het gezin ook hoogbegaafd zijn. In ieder geval zijn ouders in dat geval alerter.

Geen afvinklijst

Nagaan of er iets bijzonders aan de hand is, is altijd meer dan het afvinken van kenmerken. Je moet verschijnselen in samenhang zien en onderling afwegen. Bijvoorbeeld: weinig slapen. Dat is een van de kenmerken van een ontwikkelingsvoorsprong. Maar je hebt ook kinderen die weinig slapen en helemaal geen ontwikkelingsvoorsprong hebben. Het is wijs om zo’n kenmerk in samenhang met andere kenmerken te beoordelen. Ander voorbeeld: taalontwikkeling. Een kind met een ontwikkelingsvoorsprong kan soms al heel jong heel goed praten. Maar voor hetzelfde geld is zo’n kind juist heel laat met praten, omdat het kind zó perfectionistisch is dat het eerst zeker wil weten dat het een goede zin kan produceren. Sommige items van een checklist moet je dus omkeren of gewoon terzijde leggen.

Toch is een dergelijke lijst te gebruiken omdat deze handige aanknopingspunten biedt om te weten waarnaar je zou kunnen kijken.
Voor meer informatie en video’s over kenmerken van hoogbegaafdheid ga naar deze pagina.

Kenmerken bij baby’s en dreumesen (0-2 jaar)

Is direct na de geboorte al waakzaam en alert. Het kind lijkt alles in de gaten te hebben.

Maakt oogcontact of kijkt je doordringend aan.

Doet al vroeg geluiden of bewegingen na.

Reageert duidelijk op prikkels zoals aanraking, geluid, geuren, kleuren en smaken.

Legt duidelijk verbanden (bijvoorbeeld van tevoren de ogen sluiten als ze zelf iets laten vallen).

Heeft al jong een eigen karakter of een sterke eigen wil.

Raakt duidelijk gefrustreerd van dingen die het wil maar nog niet kan (zitten, staan, lopen).

Is heel nieuwsgierig en wil letterlijk alles meemaken.

Kenmerken bij peuters (2-4 jaar)

• Is ‘heel vroeg in alles’.
• Heeft al vroeg een goede ruimtelijke oriëntatie.
• Ontwikkelt al snel begrip voor kleuren, cijfers en hoeveelheden.
• Is zeer ondernemend, enthousiast en nieuwsgierig.
• Haalt graag dingen uit elkaar.
• Wil alles weten over dingen als vulkanen, astronomie of het leven na de dood.
• Is motorisch vaardig en zelfstandig.
• Is in staat verbanden te leggen

Voor meer informatie bekijk hier mijn video over hoogbegaafdheid bij baby’s en peuters.

Tot slot

Onlangs heb ik meegewerkt aan een interessant artikel over hoogbegaafde baby’s en peuters voor het tijdschrift Heit & Mem. Naast informatie, komen in het artikelen ook ervaringen van ouders aan bod. Lees hier het artikel.